"Hu! hu! ha! Hu! hu! ha! Nasza zima zła! Szczypie w nosy, szczypie w uszy, Mroźnym śniegiem w oczy prószy, Wichrem w polu gna!" Maria Konopnicka

ZIMA

Pora spoczynku dla roślin i odpoczynku dla ogrodnika ale nie należy ulegać złudzniu że odgród zapadł w sen zimowy. Zimą goód nieśpi ale tylko drzemie i nie można go zostawić samemu sobie. Niebezpieczeństwa czychające na hodowalne rośliny to przemarzanie. W pogodny, słoneczny dzień i mroźną noc może dojść do oparzeń słoneczne oraz pęknięcia kory. W śnieżne zimy, na skutek zbyt obfitych opadów śniegu może dość do połamania gałęzi drzew i krzewów.

Prace niezbędne do wykonania:

Przede wszystkim należy zadbać o zabezpieczenie roślin przed zimnem i wiatrem. Najodpowieniejsza pora na te prace to koniec jesieni i początek zimy.
Odśnieżanie, strzepywanie nadmiaru śniegu z gałęzi; co prawda zaśnieżone gałęzie sosny lub innego iglaka wyglądają pięknie ale zbytnie obciążenie może doprowadzić do uszkodzeń a nawet złamań. W czasie odwilży warto sprawdzić i poprawić ochronę roślin oraz stan ogrodzenia by nie dochodziło do wizyt zwierząt, które uszkadzaja korę drzew obgryzając ją.
Bardziej pracowici ogrodnicy moga pobielić drzewa (oczywiście chodzi o drzewa owocowe a nie iglaki). 
Ci którzy nie lubią bezczynności mogą zająć się planowaniem prac w przyszłym sezonie (zajęcie dla maniaków ogrodnictwa). Można również zamontować karmniki dla ptaków i dokarmiać je w trudnych zimowych miesiącach - co jest bardzo pouczającym zajęciem jeśli posiada się małoletnie pociechy. W lutym można przeprowadzić cięcia pielęgnacyjne drzew i krzewów oraz wysiać niektóre nasiona np. szałwię, goździki, begonie (lobelii nie polecam - to raczej zajęcie dla zawodowców).

GRUDZIEŃ 

Jeśli spadnie śnieg, to najlepiej tak go odgarniać aby więcej było go pod krzewami i drzewami oraz w miejscach, gdzie zimują byliny. Gdy opady śniegu są mocne a śnieg mokry i ciężki to najlepiej strząsać go z gałęzi aby się nie połamały.
Jeżeli wcześniej nie zadbaliśmy o ochronę roślin przed mrozem to można to jeszcze zrobić w grudniu. Więcej na ten temat w artykule

Przygotowanie ogrodu do zimy.

W czasie odwilży można wykonać cięcia pielęgnacyjne drzew oraz podciąć dzikie odrosty drzew owocowych: jabłoni, grusz i śliw. W cieplejsze dni można rozrzucić kompost na grządkach i pozgrabieć resztki opadłych liści.
Pod koniec grudnia rozpoczyna się bielenie drzew owocowych. Zabieg ten ma na celu zapobieżenie pękaniu kory pod wpływem niskiej temperatury.
Grudzień jest najciemniejszym miesiącem w całym roku, słońce świeci tylko 8 godzin na dobę i jeśli śnieg nie spadnie to jest ogólnie dość ponuro. Na szczęście jest na to rada; światełka i inne ozdoby bożonarodzeniowe. Każdy szanujący się właściciel ogródka aranżuje przynajmniej jedną kompozycję świetlną. Najlepiej nadają się do tego oczywiście choinki - jodły, świerki a nawet sosny. Ciekawy efekt można również osiągnąć rozwieszając lampki na ogołoconych koronach drzew liściastych. Co bardziej ambitni ozdabiają lampkami całe szpalery drzew i balkony.
Przy planowaniu ogródka warto pomyśleć o jednym drzewku, które będzie rozświetlać ponure grudniowe i styczniowe wieczory i posadzić je w odpowiednio eksponowanym miejscu.
 

STYCZEŃ 

 Najlepszy dla roślin z naszej strefy klimatycznej jest mroźny styczeń, ponieważ są one nastawione na zimowy spoczynek. Niektóre rośliny potrzebują mrozu aby wykiełkować; np. pierwiosnki. Wysiać je należy do skrzynek, przycisnąć nasiona do podłoża aby nie wymyła ich woda i wystawić na zewnątrz. Jeśli wystąpią obfite opady śniegu należy regularnie usuwać śnieg z drzew i krzewów aby nie dopuścić do uszkodzeń spowodowanych nadmiernym obciążeniem. Z ziemi śniegu nie należy usuwać, gdyż chroni przed zimnem.
Styczeń to odpowiedni czas na przeprowadzenie zabiegu bielenia drzew, który zapobiega pękaniu kory na pniach. Przyczyną pękania kory jest silne nagrzewanie się pni w ciągu dnia (zwłaszcza w słoneczne dni) a następnie schładzanie w nocy. Tak gwałtowne zmiany temperatury powodują naprzemienne rozszerzanie i kurczenie się tkanki kory a w rezultacie tworzenie się podłużnych pęknięć. Bielenie pni wapnem powoduje, że w ciągu dnia słabiej się nagrzewają bowiem biały kolor odbija promienie słoneczne.
Co pewien czas należy sprawdzać stan zabezpieczenia roślin; sprawdzić osłony i okrycia ochraniające przed zimnem i szkodnikami. Jeżeli ziemia nie jest zmarznięta można rozrzucić resztki starego kompostu.
Pod koniec stycznia może zakwitnąć w ogrodzie ciemiernik biały - roślina alpejska, która nie boi się chłodu ani śniegu. Ciemiernik należy posadzić w miejscu zacisznym i niezbyt słonecznym w glebie bogatej w wapno, wilgotnej i gliniastej.
 

LUTY 

 W lutym dni stają się coraz dłuższe i przyroda zaczyna przygotowywać się powoli do wiosny. Jeśli występują opady śniegu to należy go podgarniać pod drzewa i krzewy a przy opadach intensywnych należy strząsać śnieg z gałęzi w celu zabezpieczenia przed złamaniem. Luty bywa czasem bardzo mroźny - taka pogodę najlepiej okryć rośliny włókniną czy tekturą.
Jeżeli pogoda pozwala to rozpoczynamy nawożenie gleby. Pod koniec lutego przeprowadza się cięcia pielęgnacyjne drzew i krzewów - wyciąć należy gałęzie uschnięte, połamane i dotknięte chorobą. Można wysiać do pojemników nasiona roślin jednorocznych o przedłużonym okresie wegetacji takich jak szałwia, lobelia, żeniszek, petunia - więcej w rozdziale

Rozmnażanie roślin.

Od końca lutego przyroda zaczyna się budzić i można już zacząć nawozić np. kompostem drzewa i krzewy a na trawniku rozsypać wapno - nawet wtedy gdy nie stopniał jeszcze śnieg. Po takim zabiegu trawa zacznie pięknie rosnąć. Pod koniec lutego zaczyna się wysiewać pod szkłem lub folią warzywa takie jak marchew, por czy rzodkiew.