Schody w ogrodzie

SCHODY

Są to elementy małej architektury ułatwiające pokonywanie różnic wysokości w terenie. Poza funkcją użytkową, zapewnieniem bezpiecznego i wygodnego pokonywania różnic wysokości, mogą pełnić także rolę elementu dekoracyjnego i nadającego charakter terenowi zieleni.
Schody budowane są, gdy spadki terenu wynoszą co najmniej 10-12%.
Schody składają sie ze stopni, które w liczbie od kilku do kilkunastu sztuk tworzą bieg schodów. Pomiędzy biegami powinien znaleźć się spocznik. Każdy stopień ma wysokość zwaną podstopnicą lub przednóżkiem i określoną szerokość (głębokość) zwaną stopnicą lub podnóżkiem. Schody mogą posiadać obramowania boczne w kształcie ścianek. Noszą one nazwę policzków.
Szerokość i wysokość stopnia mają duże znaczenie, z doświadczenia wiadomo, że niektóre schody są mniej wygodne, inne trudniejsze do pokonania. Wymiary te reguluje wzór:

2 wysokości + szerokość = długość kroku (60 – 65 cm)

Najwygodniejsze są stopnie o wysokości 8 – 12 cm i głębokości 40 – 50 cm (według starszych źródeł 35 – 60 cm).
Biegi powinny mieć najmniej 3 stopnie. Jeśli różnica terenów jest niewystarczająca na zbudowanie 3 stopni to należy zastąpić je pochylnią lub w sposób mocno widoczny zaznaczyć obecność małej ilości schodków (1 – 3 stopnie), aby uniknąć potknięć. Najbardziej wskazane jest stosowanie biegów złożonych z 5 – 7 stopni. Górna granicę stanowi liczba 12 stopni.
Dla zwiększenia widoczności stopni stosowane są noski, nawisy nad podstopnicą powodujący powstawanie światłocienia. Ułatwia to znacznie wchodzenie po schodach.
Schody muszą być tak wykonane, aby zapewnić bezpieczeństwo, dlatego nie może zbierać się na nich woda, śnieg, zanieczyszczenia, nie może powstawać lód. Uniknie się tego stosując spadki, umożliwiające spłynięcie wody. Powierzchnia stopnia powinna być nachylona o 1–2%.
Stopnie nie powinny być wykonywanie z materiałów gładkich, które mogą powodować pośliźnięcia, ani materiałów łatwościeralnych, gdyż powoduje to ich wyokrąglenie. Jest ono niebezpieczne i utrudnia pokonywanie schodów. Stopnie powinny być wykonane z materiałów trudnościeralnych o wyokrąglonym brzegu (krzywizna o promieniu 5 mm).
Długość spoczników także określona jest wzorem;

n × p + a =L
gdzie :
n – liczba parzysta
p – posunięcie w cm (średnia długość kroku)
a – szerokość stopnia w cm
L – długość spocznika w cm
Jest to ważne ponieważ wchodząc po stopniach schodów utrzymujemy pewną długość kroku, rytm wchodzenia i powinien być on także zachowany przy przechodzeniu przez spocznik. Jeśli jednak spocznik jest dłuższy niż 2,5 m to wzór ten nie jest potrzebny. Każdy spocznik powinien mieć spadek umożliwiający swobodny spływ wody. Niekorzystne jest, aby woda spływała na niższe stopnie, dlatego warto zastosować kratkę ściekową obejmującą całą szerokość schodów.
Niektóre schody buduje się z pochylniami w płaszczyźnie biegu, które umożliwiają sprowadzenie wózków dziecięcych czy inwalidzkich.
Szerokość schodów odpowiada wielokrotności pasma ruchu jednej osoby. Wynosi ono 65 – 70 cm. Najczęściej spotykane szerokości to 1,5; 2,0; 2,5 lub 3,0 m. Schody znajdujące się na drodze nigdy nie powinny być od niej ani węższe, ani też szersze.

SPOSOBY WYKONYWANIA SCHODÓW

SCHODY Z DESEK, PRZEPOŁOWIONYCH OKRĄGLAKÓW I KRAWĘŻNIKÓW
Jest to najprostsza forma schodów. Wymienione materiały tworzą pionową ściankę stopnia, zapobiegając w ten sposób osuwaniu sie gruntu. Elementy drewniane umacniania się za pomocą wbitych w ziemię kołków, a płyty i krawężniki należy wkopać na pewną głębokość.
Możliwe jest umacnianie tego typu schodów poprzez wysypanie powierzchni kruszywem.
Warunkiem zakładania jest odpowiednia przepuszczalność i spoistość gruntów. Na gruntach nieprzepuszczalnych i o małej spoistości schody ulegają wymyciu poprzez spływającą wodę.
Schody takie najczęściej stosuje się w lasach, skansenach, parkach narodowych i krajobrazowych oraz innych terenach zieleni i niewielkim stopniu przekształcenia.

SCHODY O STOPNIACH UMOCNIONYCH W PŁASZCZYŹNIE PIONOWEJ I POZIOMEJ.
Są mocniejsze i trwalsze od poprzednich schodów. Materiałem używanym do ich budowy są krawężniki i płyty betonowe. Te, które ustawione są pionowo tworzą przedstopnicę, a te ustawione poziomo tworzą stopnicę. Zaletą jest dość duża trwałość. Wad jest niestety więcej, gdyż stopnie często są nierówne, w szczelinach zasiedlają się chwasty i nie są to schody odznaczające się wysoką wartością estetyczną.

SCHODY Z ZACHODZĄCYCH NA SIEBIE PŁYT LUB BLOKÓW KAMIENNYCH
Są łatwiejsze w wykonaniu i trwalsze od poprzednich. Powierzchnia materiału powinna być gładko obrobiona od strony zewnętrznej. Elementy łączy się na zakład, dzięki czemu konstrukcja jest mocniejsza i trwalsza.

SCHODY Z ELEMENTÓW PREFABRYKOWANYCH
Możliwość tworzenia schodów z prefabrykatów znacznie ułatwia ich budowę. Mają one także jeszcze jedną zaletę, są estetyczne i łatwe w pielęgnacji.
Biegi schodów układa się w wykopie o schodkowato ukształtowanym dnie na podsypce piaskowej lub piaskowo – cementowej w przypadku gruntów nieprzepuszczalnych o grubości 10 – 20 cm. Zapobiega to osuwaniu się i wypłukiwaniu konstrukcji. Schody takie buduje się od dołu do góry. Konieczne jest umacnianie boków schodów, zazwyczaj używa się do tego tych samych materiałów.

SCHODY MONOLITYCZNE BETONOWE
Należą do najtrwalszych i są jednocześnie dość łatwe w wykonywaniu. Wszystkie stopnie biegu tworzą jedną całość często wraz z policzkami. Spoczniki nie powinny być z nimi konstrukcyjnie związane. Pomiędzy biegiem i spocznikiem musi znaleźć się szczelina dylatacyjna. Górna powierzchnia biegów uformowana jest w kształcie stopni, dolna zaś gładka. Chcąc zapobiec osuwaniu się biegów należy oprzeć bieg na fundamencie pionowym o głębokości 0,4 – 0,8 m w zależności od przepuszczalności gruntu. Schody takie wykonuje się zazwyczaj na miejscu stosując odpowiednie deskowanie. W przypadku większych i cięższych konstrukcji należy pamiętać o zrobieniu zbrojenia z drutu kolczastego i wiązałkowego.
Często niezbyt ciekawą powierzchnię betonową uszlachetnia się za pomocą kruszywa na zaprawie cementowej lub wykłada się płytami z kamieni naturalnych i sztucznych. Płyty takie układa się na zaprawie cementowej z 1 – 2-centymetrowym przesunięciem w celu utworzenia nawisów. Jeżeli schody posiadają policzki to te także powinny być pokryte tym samym materiałem.

W przypadku szerokich i łączących tereny o dużej różnicy wysokości schodów wziąć pod uwagę należy możliwość spływu dużej ilości wód opadowych. Chcąc zapobiec spływaniu wody po stopniach, wymywaniu terenu sąsiadującego za schodami należy zastosować odwodnienia. Mogą to być rynny stokowe odprowadzające wodę do studzienek zbiorczych, które są odpowiednio połączone z siecią kanalizacyjną.

Jeśli schody budowane są bez policzków konieczne jest dobranie roślinności typu kobiercowego lub zadarniającego. Będzie ona tworzyć miłą dla oka obudowę schodów oraż zmniejszy ich surowość i monolityczność.

•